Kasarian, Kasaysayan at mga Usapin ng Kapayapaan sa Muslim Mindanao

Ni Ma. Ivana Maud J. Pacis

Walang habas na putukan at hindi pagkakaunawaang bunsod ng pagkakaiba sa mga paniniwala at relihiyon, iyan ang masalimoot na realidad na bumabalot sa Mindanao. Hindi lamang pisikal na giyera ang nagaganap doon kundi pati na rin ang sikolohikal na digmaan sa pagitan ng mga kababaihan at kalalakihan at ang kani-kanilang mga ginagampanang tungkulin sa komunidad. Ayon sa pagsasaliksik na ginawa ni Adila Abusharaf , hindi na lingid sa kaalaman ng nakararami ang kawalan ng karapatan ng mga kababaihang Muslim na maipahayag ang kaniyang pagkukuro (2003). Natukoy niya ang pangunahing sanhi ng problemang ito, ang relihiyon mismo na nagtatakda ng mga katungkulan at nagdidikta ng mga karapatan ng mga kababaihan.

Ang kababaihang Muslim, tulad din ng mga karamihan sa kalalakihang Muslim, ay naglalayon nang wakasan ang giyerang pampulitikal na ito. Hindi na lamang ito giyera sa pagitan ng Kristiyano’t Muslim kundi isang giyera sa pagitan ng dalawang pangkat na iisa ang lahi. Sa kasalukuyan, ang gobyerno, partikular na ang Office of the Presidential Adviser on the Peace Processes (OPAPP) ay lumikha ng mga programang naglalayon na kilalanin ang kakayahan ng mga kababaihan na makibahagi sa pagpapatupad ng mga proyektong pang-kapayapaan. Ang mga proyektong pang-kapayapaan na ito ay nagnanasang pagbutihin ang kalagayan ng mga conflict areas sa Mindanao.

Kahit kailanman hindi nasulusyonan ng giyera ang masidhing hidwaan sa pagitan ng mga nagkakagulong pangkat. Kailangan ng humanap ng ibang paraan ng pagtalakay sa usapin ng kapayapaan. “Ang kailangan dito’y isip, hindi dahas.” ayon nga sa Lysistrata ni Aristophanes. Kung tutuusin, ang mga kababaihan ay likas na mapagkumbaba kumpara sa kalalakihan. Makailang beses na itong pinatotohanan ng mga pagsasaliksik na ginawa ng mga dalubhasang sikoloho. Kinikilala din ng gobyerno ang likas na kakayahan na ito ng mga kababaihan na nagbunsod sa aktibong partisipasyon ng kababaihan sa mga konsultasyon ukol sa pagpapatupad ng repormang pansosyolohikal.

Sa likod ng umaatikabong giriang pampulitikal nagtatago ang isa pang tahimik na giyerang namamagitan sa mga mamamayan ng Mindanao. Lahi laban sa lahi, Kalalakihan laban sa Kababaihan. Dahil sa ingay na dala ng giyerang pampulitikal sa bansa, unti-unti nitong nasasakluban ang isa sa mga pinaka-importanteng usapin sa bansa pertikular na sa Mindanao: ang hindi patas na pagtingin sa Kababaihan at Kalalakihang Muslim.

Kahalintulad ng mga nabanggit na sitwasyon sa itaas, hindi lingid sa kaalaman ng lahat ang tinatamasang kalagayan ng mga kababaihang Muslim. Dahilan na nakasaad ito sa Qur’an, inaasahan na mananatili lamang sa bahay ang lahat ng mga kababaihan Muslim upang mag-alaga ng anak at magsilbi sa kanilang asawa. Limitado ang karapatan ng kababaihan sa mga gawaing pantahanan lamang. Higit pa dito, mababa ang tingin sa kanila ng kanilang kalalakihan at itinuturing lamang silang mga kasangkapan na maaaring isangla at ipambayad utang sa pamamagitan ng mga pinagkasundong kasal sa isang lalaki mula sa pamilyang pinagkakautangan.

Ito ang realidad sa Muslim Mindanao. Ang kababaihan ay nakatali lamang sa bahay habang ang kalalakihan ay tumatamasa ng lahat ng mga bagay na nararapat ding nararanasan ng kababaihan katulad na lamang ng karapatan sa edukasyon. Dahil sa katotohanang ito, maraming kababaihan ang napipilitang makilahok sa giyera, hindi upang ipaglaban ang prinsipyo ng hukbong kanilang kinabibilangan kundi parang ipagngalandakan sa lupon ng kalalakihan na babae man sila, kaya rin nilang makipagsabayan. Maganda sana ang pagiisip na ito kung hindi lamang sa maling paraan ng paghahanap ng paglalabasan ng hinanaing. Isa lamang ito sa maraming imahe ng sikolohikal na girian sa pagitan ng magkaibang kasarian.

Sanggunian:

Abangan, JMD. (2008 February 28). PGMA Cheered By Mindanao Women Community Leaders. Philippine information services. Retrieved March 1 2009, fromhttp://www.pia.gov.ph/?m=12&sec=reader&rp=1&fi=p080228.htm&no=2&date=

Abusharaf, A. (2003 November 13). Women in Islamic Communties: The Quest for Gender Justice. Retrieved 12 March 2009, from http://72.14.235.132/search?q=cache:EmnOHc0aPTkJ:https://idl-bnc.idrc.ca/dspace/bitstream/123456789/33285/2/Abusharaf_Adila2004.doc+women%27s+role+in+muslim+communities&cd=16&hl=tl&ct=clnk&gl=ph

Pacis, M.C. (2004) “The Role of Filipino Muslim Women and Children In Peacebuilding.” M.A. thesis. National College of Public Administration and Governance,

Philippines, Republic of the. (2007 March 2) Six Paths to Peace: Implications of Gender Mainstreaming in Peacebuilding Work. Office of the President of the Philippines, Office of the Presidential Adviser of the Peace Processes. Retrieved 1 March 2009, from http://www.emindanao.org.ph/wps/html/pdf/gender_peace/SPP.pdf.

Larawan http://blissfulbeauty.deviantart.com